9.2-sxedia | k4station1

ΡΥΜΟΤΟΜΙΚΑ ΣΧΕΔΙΑ ΠΟΛΕΩΝ ΚΑΙ ΟΙΚΙΣΜΩΝ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ

Οι πρώτες αποφάσεις του κυβερνήτη Ι. Καποδίστρια στοχεύουν στη θεσμική οργάνωση του χώρου σύμφωνα με τα ευρωπαϊκά πρότυπα και αυτό προϋποθέτει τη σύνταξη πολεοδομικών σχεδίων και τη δημιουργία νομοθετικών ρυθμίσεων για τη ρυμοτομία των πόλεων. Σε αυτό το πλαίσιο, Έλληνες αξιωματικοί του μηχανικού και γεωγράφοι του γαλλικού εκστρατευτικού σώματος σχεδιάζουν τα πρώτα ρυμοτομικά σχέδια, εισάγοντας τη γεωμετρία στον ιστό των ελληνικών πόλεων, που αποχωρίζονται πλέον τα μεσαιωνικά χαρακτηριστικά τους. Ο Σταμάτης Βούλγαρης σχεδιάζει τη νέα συνοικία του Ναυπλίου (1828) και τον χάρτη της πόλης Πατρών (1829), ο λοχαγός De Vaud εκπονεί το σχέδιο του Άργους (1829), ο Ανδρέας Καλάνδρος της Ιτέας (1831).

Στα χρόνια της Αντιβασιλείας και του Όθωνα Βαυαροί αρχιτέκτονες και γεωμέτρες μαζί με Έλληνες συναδέλφους τους μεταφέρουν τα ευρωπαϊκά πολεοδομικά πρότυπα στον ελλαδικό χώρο, αρχής γενομένης με το σχέδιο των Αθηνών (1832) των Κλεάνθη – Shaubert. Ο Eduard Shaubert θα σχεδιάσει και άλλες πόλεις, όπως την Κόρινθο (1835) και τα Μέγαρα (1836).

Ο νόμος ΣΚΒ’ του 1867 «περί της εκτελέσεως των σχεδίων των πόλεων και των κωμών του Βασιλείου» θα ρυθμίσει το πλαίσιο εκτέλεσης των ρυμοτομικών σχεδίων της δεύτερης περιόδου της ελληνικής πολεοδομίας, που σηματοδοτήθηκε από το σχέδιο της Νέας Κορίνθου (1858), το οποίο εκπονήθηκε ένα χρόνο μετά την καταστροφή της παλιάς πόλης από σεισμό.

Στις αρχές του 20ου αιώνα, μετά τη λήξη του Μεγάλου Πολέμου ξένοι μηχανικοί της Στρατιάς της Ανατολής θα μεταφέρουν την ιδέα της «κηπούπολης» στην ελληνική πολεοδομία. Μαζί με τους Έλληνες συναδέλφους τους θα επιχειρήσουν τον ανασχεδιασμό των πόλεων και των χωριών που είχαν καταστραφεί κατά τη διάρκεια του πολέμου. Αυτό συνέβη και με την πόλη της Θεσσαλονίκης, το κέντρο της οποίας καταστράφηκε από την μεγάλη πυρκαγιά του 1917. Το σχέδιο του Ernest Hébrard, δυστυχώς, δεν εφαρμόστηκε, όπως δεν εφαρμόστηκαν και τα περισσότερα σχέδια των κηπουπόλεων που εκπονήθηκαν από την Υπηρεσία ανοικοδομήσεως Ανατολικής Μακεδονίας. Κάποια από τα σχέδια αυτά, που συνέλεξε η αείμνηστη Κική Καυκούλα, μαζί τα πρώτα πολεοδομικά σχέδια ελληνικών πόλεων, που περιέχονται σε σχετική βιβλιογραφία, παρουσιάζονται παρακάτω

Άργος 1831 Σχέδιο του Rudolph de Borroczun (Παναγιώτης Τσακόπουλος, Ελληνική πόλη και νεοκλασικισμός)	Σχέδιο Ερέτριας (Αλέκα Καραδήμου – Γερόλυμπου)	Θεσσαλονίκη 1880
Θεσσαλονίκη 1909 (Αλέκα Καραδήμου – Γερόλυμπου, Μεταξύ Ανατολής και Δύσης)	Θεσσαλονίκη 1918	Θεσσαλονίκη 1928 Με κίτρινο η πόλη μέχρι το 1922. Γύρω της οι προσφυγικοί συνοικισμοί. (Αλέκα Καραδήμου – Γερόλυμπου, Ιστορία της Ελλάδας του 20ου αιώνα)
Κόρινθος 1835 Σχέδιο του Shaubert (Παναγιώτης Τσακόπουλος, Ελληνική πόλη και νεοκλασικισμός)	Κυλλήνη 1864 (Παναγιώτης Τσακόπουλος, Ελληνική πόλη και νεοκλασικισμός)	Μεσολόγγι 1927 (Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια)
Νέα Κηφισιά 1925 (Κική Καυκούλα, Η περιπέτεια των κηπουπόλεων)	Νέα Σμύρνη 1925 (Κική Καυκούλα, Η περιπέτεια των κηπουπόλεων)	Πεντέλη 1929 (Κική Καυκούλα, Η περιπέτεια των κηπουπόλεων)

Αγρίνιο 1843 Πολεοδομικό σχέδιο Αγρινίου, «σχεδιασθέν παρά του γεωμέτρου Κ. Ζάγκα» (Πρώτοι Έλληνες τεχνικοί επιστήμονες περιόδου απελευθέρωσης, ΤΕΕ 1976)	Αθήνα 1826	Αθήνα 1837 Ένα άλλο σχέδιο των Αθηνών με τις τροποποιήσεις των Gaertner και Hoch (Πρώτοι Έλληνες τεχνικοί επιστήμονες περιόδου απελευθέρωσης, ΤΕΕ 1976)
Αθήνα 1832 Το σχέδιο Κλεάνθη – Schaubert	Αθήνα 1837	Επεκτάσεις σχεδίου Αθήνας σύμφωνα με Κ. Μπίρη (Αλέκα Καραδήμου – Γερόλυμπου, Ιστορία της Ελλάδας του 20ου αιώνα)
Διόνυσος 1928 (Κική Καυκούλα, Η περιπέτεια των κηπουπόλεων)	Ηλιούπολη 1925 (Κική Καυκούλα, Η περιπέτεια των κηπουπόλεων)	Νέα Φιλαδέλφεια (Κική Καυκούλα, Η περιπέτεια των κηπουπόλεων)
Χολαργός 1928 (Κική Καυκούλα, Η περιπέτεια των κηπουπόλεων)	Ψυχικό 1923 (Κική Καυκούλα, Η περιπέτεια των κηπουπόλεων)	1878 Η νέα πόλη του Δεδέαγατς (Αλεξανδρούπολη) (Αλέκα Καραδήμου – Γερόλυμπου, Μεταξύ Ανατολής και Δύσης)
Άργος 1927 (Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια)	Βόλος (Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια)	Σχέδιον νέας πόλεως Ερέτριας
Βοστίτζα (Αίγιο)	Ερμούπολη (1887)	Θεσσαλονίκη 1889 Σχέδιο της δημαρχίας για την επέκταση της Θεσσαλονίκης εκτός των ανατολικών και δυτικών τειχών. (Αλέκα Καραδήμου – Γερόλυμπου, Μεταξύ Ανατολής και Δύσης)
Θεσσαλονίκη αρχές 20ου αι.	Θεσσαλονίκη 1900 Για πρώτη φορά απεικονίζονται εκτεταμένες περιοχές στα δυτικά της πόλης (Αλέκα Καραδήμου – Γερόλυμπου, Μεταξύ Ανατολής και Δύσης)	Θεσσαλονίκη 1910-15 Χάρτης του κέντρου και των προαστίων της Θεσσαλονίκης (Αλέκα Καραδήμου – Γερόλυμπου, Μεταξύ Ανατολής και Δύσης)
Γενική άποψη της Θεσσαλονίκης με τις μελλοντικές επεκτάσεις – Περίοδος Α’ΠΠ	1918 Πρόταση του Thomas Mawson για τη Θεσσαλονίκη	Θεσσαλονίκη - Το σχέδιο του Ερμπράρ
Θεσσαλονίκη 1929 (Αλέκα Καραδήμου – Γερόλυμπου, Ιστορία της Ελλάδας του 20ου αιώνα)	Μεβλεχανέ (Καλλιθέα Θεσσαλονίκης) 1925 (Κική Καυκούλα, Η περιπέτεια των κηπουπόλεων)	Σχέδιον χωρίου Δαούτ- Μπαλή (Ωραιόκαστρο) Μηχανικός Ν. Ποριώτης (Κική Καυκούλα, Η περιπέτεια των κηπουπόλεων)
Κηπούπολις Χορτιάτης 1934 (Κική Καυκούλα, Η περιπέτεια των κηπουπόλεων)	Παλαιό σχέδιο της Θήβας	Καβάλα μετά το 1864 Η περιτοιχισμένη πόλη (Παναγία) και η επέκτασή της δυτικά (Αλέκα Καραδήμου – Γερόλυμπου, Μεταξύ Ανατολής και Δύσης)
Χωρίον Κάργιαννη Καβάλας (Κική Καυκούλα, Η περιπέτεια των κηπουπόλεων)	Χωρίον Λακοβοίκια Καβάλας (Κική Καυκούλα, Η περιπέτεια των κηπουπόλεων)	1858 «Σχέδιον της νέας πόλεως Κορίνθου» (Παναγιώτης Τσακόπουλος, Ελληνική πόλη και νεοκλασικισμός)
Λαμία 1927 Ρυμοτομικόν και υψομετρικόν διάγραμμα της πόλεως (Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια)	Λάρισα 1880 (Αλέκα Καραδήμου – Γερόλυμπου, Μεταξύ Ανατολής και Δύσης)	Λάρισα 1927 (Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια)
1837 Σχέδιον του χωρίου Σινάνο (Μεγαλόπολη) (Παναγιώτης Τσακόπουλος, Ελληνική πόλη και νεοκλασικισμός)	Μέγαρα 1836 Σχέδιο του Shaubert (Παναγιώτης Τσακόπουλος, Ελληνική πόλη και νεοκλασικισμός)	Σχέδιο της πόλεως Επιδαύρου Λιμηράς (Μονεμβασίας) «Αθήνησι 1836, αρχιτεκτονικόν Τμήμα (Πρώτοι Έλληνες τεχνικοί επιστήμονες περιόδου απελευθέρωσης, ΤΕΕ 1976)
Το πρώτο σχέδιο του Ναυαρίνου Φέρει την υπογραφή του κυβερνήτη Ι. Καποδίστρια με χρονολογία 15 -1- 1831 (Πρώτοι Έλληνες τεχνικοί επιστήμονες περιόδου απελευθέρωσης, ΤΕΕ 1976)	Πολεοδομικό σχέδιο του Ναυπλίου (1 Μαΐου 1834) Κατά τις ιστορικές μαρτυρίες στην προσπάθεια διατάξεως των πρώτων δρόμων, εργάστηκαν οι τεχνικοί Θ. Βαλλιάνος και Σταμ. Βούλγαρης (Πρώτοι Έλληνες τεχνικοί επιστήμονες περιόδου απελευθέρωσης, ΤΕΕ 1976)	Μεθώνη 1829 Σχέδιο του αν/χη του μηχανικού Audoy
Πάτρα 1829 Σχέδιο του Σταμάτη Βούλγαρη	Χάρτης της πόλης των Πατρών Αντίγραφο από το χάρτη του Σταμάτη Βούλγαρη από τον τοπικό μηχανικό NICOLO CERULLI	Πάτρα 1900
Πάτρα 1927 (Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια)	Πειραιάς – το σχέδιο του Ιππόδαμου	Πειραιάς 1900
Η πόλη και το λιμάνι της Ρόδου (Choiseul – Gouffier, «Voyage pittoresque dans l’ empire ottoman» 1842)	Σέρρες 1920 Αρχιτέκτων Ν. Τσακίρης	Σχέδιον χωρίου Καλένδρα (Καλά δένδρα Σερρών) Αρχιτέκτων M. Hendry (Κική Καυκούλα, Η περιπέτεια των κηπουπόλεων)
Σχέδιον χωρίου Κουμλή (Αμμουδιά Σερρών Αρχιτέκτων M. Hendry (Κική Καυκούλα, Η περιπέτεια των κηπουπόλεων)	Σχέδιον Κάτω Τζουμαγιάς (Ηράκλεια Σερρών) Αρχιτέκτων P. Deyong (Κική Καυκούλα, Η περιπέτεια των κηπουπόλεων)	Σχέδιον Ορμανλή (Δασοχώρι Σερρών) Αρχιτέκτων P. Deyong (Κική Καυκούλα, Η περιπέτεια των κηπουπόλεων)
Σχέδιον χωρίου Μπαρακλή (Βαλτερό Σερρών) Αρχιτέκτων M. Hendry (Κική Καυκούλα, Η περιπέτεια των κηπουπόλεων)	Νέον χωρίον Προβίστα (Παλαιοκώμη Σερρών) (Κική Καυκούλα, Η περιπέτεια των κηπουπόλεων)	Σχέδιον χωρίου Ράχοβα (Μεσοράχη Σερρών) Αρχιτέκτων M. Hendry (Κική Καυκούλα, Η περιπέτεια των κηπουπόλεων)
Σχέδιον χωρίου Γενή Μαχαλά (Κορφοβούνι Σερρών) Αρχιτέκτων P. Deyong (Κική Καυκούλα, Η περιπέτεια των κηπουπόλεων)	Σχέδιον χωρίου Πρόσνικ (Σκοτούσσα Σερρών) Αρχιτέκτων P. Deyong (Κική Καυκούλα, Η περιπέτεια των κηπουπόλεων)	Σπάρτη 1834 Σχέδιο του γεωμέτρη Stauffert (Παναγιώτης Τσακόπουλος, Ελληνική πόλη και νεοκλασικισμός)