Θανάσης Βαφειάδης
Αγρ. & Τοπογράφος Μηχανικός
Παναγιώτης Κεμεντσετσίδης
Αγρ. & Τοπογράφος Μηχανικός
K4Station

ΠΗΓΑΔΙΑ
Φρέαρ ή πηγάδι είναι το τεχνητό κυλινδρικό όρυγμα γης που χρησιμοποιείται για υδροληψία από υπόγεια νερά. Πηγάδια υπήρχαν στις αυλές των περισσότερων σπιτιών μέχρι τα μέσα του περασμένου αιώνα αλλά και σε δημόσιους χώρους για να εξυπηρετούνται οι κάτοικοι μιας συνοικίας ή ενός ολόκληρου χωριού. Η άντληση του νερού των πηγαδιών γινόταν με μικρά δοχεία δεμένα στο άκρο σκοινιού ή αλυσίδας. Το ανέβασμα των γεμάτων δοχείων μέχρι την επιφάνεια του εδάφους γινόταν με τα χέρια ή με τη βοήθεια χειροκίνητου βαρούλκου που λεγόταν φρεατοτύμπανο ή τσικρίκι.
Για άντληση μεγαλύτερων ποσοτήτων νερού που προορίζονταν για το πότισμα των κήπων χρησιμοποιούνταν το μαγγάνι, γι’ αυτό το πηγάδι λεγόταν μαγγανοπήγαδο.
Ανυψωτική μηχανή άντλησης νερού που προοριζόταν για γεωργικές εργασίες ήταν το γεράνι. Το γεράνι αποτελούνταν από δύο ξύλινες δοκούς από τις οποίες η μια ήταν πηγμένη κατακόρυφα σε μικρή απόσταση από το πηγάδι. Η δεύτερη δοκός ήταν προσαρμοσμένη πάνω στην κορυφή της πρώτης κατά τέτοιο τρόπο ώστε να μπορεί να κινείται ελεύθερα. Από το μπροστινό άκρο της οριζόντιας δοκού ή του κλαδιού, το οποίο αντίκριζε το στόμιο του πηγαδιού, αναρτούσαν με σκοινί κατάλληλου μήκους τον κάδο ενώ στο άλλο άκρο της ίδιας δοκού έδεναν ανάλογο αντίβαρο. Το αντίβαρο αυτό που ήταν συνήθως πέτρες μπορούσε να αντισταθμίσει το βάρος του κάδου που ήταν γεμάτος νερό. Αυτός που χειριζόταν το γεράνι έσερνε το σκοινί προς τα κάτω κατεβάζοντας τον κάδο στο πηγάδι και όταν ο κάδος γέμιζε με νερό άφηνε το σκοινί ελεύθερο οπότε το αντίβαρο τον ανέσυρε αυτόματα
![]() Νεαρή γυναίκαμε στάμνα σε πηγάδι (Φρίξος Αριστεύς) | ![]() Πηγαδάς(ΑΚΡΟΠΟΛΙΣ 1929) | ![]() Πηγάδι(Αναγνωστικό Β’ Δημοτικού 1961) |
---|---|---|
![]() Στο πηγάδι(Επαμεινώνδας Θωμόπουλος) | ![]() Μαγγανοπήγαδοστο Πολύκαστρο (Σύλλογος Ανατολικορωμυλιωτών Πολυκάστρου) | ![]() 1916. Άντληση νερούαπό πηγάδι στη Μεγάλη Βρύση (Υπουργείο Πολιτισμού της Γαλλίας) |
![]() 1947. Στο πηγάδιτης υποδιοίκησης Δοϊράνης (Γιώργος Δήμπαλας) | ![]() 1889. Αρτεσιανό φρέαρστις όχθες του Γαλλικού ποταμού (Βασίλης Μαυρομάτης) |
![]() Κήπος με πηγάδιστη Χίο στα τέλη του 18ου αι. (Choisseul Gouffier) | ![]() 1808. Κορώνη ΜεσσηνίαςΤούρκικοι κήποι και πηγάδι (Antoine Castellan) | ![]() Κρήτη 1823Γυναίκες σε πηγάδι στο χωριό Μελιδόνι |
---|---|---|
![]() Λάρισα 1819Γεράνι σε αγροτόσπιτο (Ε. Dodwell “Vies in Greece”) | ![]() Γυναίκες σε πηγάδι(Ουμβέρτος Αργυρός) | ![]() Μαγγανοπήγαδο με βόδια(Συμεών Σαββίδης) |
![]() Γεράνι στη Ρόδο(ΛΑΟΓΡΑΦΙΑ 1938) | ![]() Πηγάδι στο παλιό Κιλκίς(Σκίτσο του N. Gugushev) | ![]() Κιλκίς τέλη του 19ου αι.Πηγάδι στο κέντρο της παλιάς πόλης (Σκίτσο του N. Gugushev) |
![]() 1913. Πηγάδι στην Παραμυθιά(Boissonnas – Εικόνες της Ελλάδας) | ![]() 1916. ΠέρινθοςΠηγάδι με ντουζιέρες για τον συμμαχικό στρατό (Υπουργείο Πολιτισμού της Γαλλίας) | ![]() 1917. Πηγάδι στη Θεσσαλία(Υπουργείο Πολιτισμού της Γαλλίας) |
![]() 1919. Αμοργός(Daniel Baud-Bovy & Fred. Boissonass) | ![]() 1919. ΜύκονοςΤρία πηγάδια στη Χώρα της Μυκόνου (Daniel Baud-Bovy & Fred. Boissonass) | ![]() 1922. Γεώτρησηγια πόσιμο νερό σε προσφυγικό συνοικισμό |
![]() Κιλκίς δεκαετία 1930Πηγάδι στην οδό Σπάρτης (Αντώνης Γεωργιάδης) | ![]() Αθήνα 1938Άντληση νερού από πηγάδι (ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ 24-3-2002) | ![]() Ρόδος 1941(THE NATIONAL GEOGRAPHIC MAGAZINE) |
![]() Κρήτη 1969. Μαγγανοπήγαδο | ![]() Πηγάδι στο Σεβαστό(Νίκος Αφεντουλίδης) | ![]() Πηγάδι στο Δροσάτο(Κώστας Τερζενίδης) |
![]() 2019. Νέα ΔήμητραΠηγάδι σε αυλή σπιτιού | ![]() 2010. ΚιλκίςΕγκαταλειμμένο πηγάδι | ![]() 2019. ΒάθηΠηγάδι σε κοινόχρηστο χώρο |
![]() 2019. Κιλκίς - Άγιος Γεώργιος | ![]() 2019. ΑργυρούποληΠηγάδι σε πλατεία | ![]() 2010. ΚιλκίςΠηγάδι στην αυλή του Λύσανδρου Φάσσου |