top of page

ΠΗΓΑΔΙΑ

       Φρέαρ ή πηγάδι είναι το τεχνητό κυλινδρικό όρυγμα γης που χρησιμοποιείται για υδροληψία από υπόγεια νερά. Πηγάδια υπήρχαν στις αυλές των περισσότερων σπιτιών μέχρι τα μέσα του περασμένου αιώνα αλλά και σε δημόσιους χώρους για να εξυπηρετούνται οι κάτοικοι μιας συνοικίας ή ενός ολόκληρου χωριού. Η άντληση του νερού των πηγαδιών γινόταν με μικρά δοχεία δεμένα στο άκρο σκοινιού ή αλυσίδας. Το ανέβασμα των γεμάτων δοχείων μέχρι την επιφάνεια του εδάφους γινόταν με τα χέρια ή με τη βοήθεια χειροκίνητου βαρούλκου που λεγόταν φρεατοτύμπανο ή τσικρίκι.

      Για άντληση μεγαλύτερων ποσοτήτων νερού που προορίζονταν για το πότισμα των κήπων χρησιμοποιούνταν το μαγγάνι, γι’ αυτό το πηγάδι λεγόταν μαγγανοπήγαδο.

   Ανυψωτική μηχανή άντλησης νερού που προοριζόταν για γεωργικές εργασίες ήταν το γεράνι. Το γεράνι αποτελούνταν από δύο ξύλινες δοκούς από τις οποίες η μια ήταν πηγμένη κατακόρυφα σε μικρή απόσταση από το πηγάδι. Η δεύτερη δοκός ήταν προσαρμοσμένη πάνω στην κορυφή της πρώτης κατά τέτοιο τρόπο ώστε να μπορεί να κινείται ελεύθερα. Από το μπροστινό άκρο της οριζόντιας δοκού ή του κλαδιού, το οποίο αντίκριζε το στόμιο του πηγαδιού, αναρτούσαν με σκοινί κατάλληλου μήκους τον κάδο ενώ στο άλλο άκρο της ίδιας δοκού έδεναν ανάλογο αντίβαρο. Το αντίβαρο αυτό που ήταν συνήθως πέτρες μπορούσε να αντισταθμίσει το βάρος του κάδου που ήταν γεμάτος νερό. Αυτός που χειριζόταν το γεράνι έσερνε το σκοινί προς τα κάτω κατεβάζοντας τον κάδο στο πηγάδι και όταν ο κάδος γέμιζε με νερό άφηνε το σκοινί ελεύθερο οπότε το αντίβαρο τον ανέσυρε αυτόματα

Νεαρή γυναίκα

Νεαρή γυναίκα

με στάμνα σε πηγάδι (Φρίξος Αριστεύς)

Πηγαδάς

Πηγαδάς

(ΑΚΡΟΠΟΛΙΣ 1929)

Πηγάδι

Πηγάδι

(Αναγνωστικό Β’ Δημοτικού 1961)

Στο πηγάδι

Στο πηγάδι

(Επαμεινώνδας Θωμόπουλος)

Μαγγανοπήγαδο

Μαγγανοπήγαδο

στο Πολύκαστρο (Σύλλογος Ανατολικορωμυλιωτών Πολυκάστρου)

1916. Άντληση νερού

1916. Άντληση νερού

από πηγάδι στη Μεγάλη Βρύση (Υπουργείο Πολιτισμού της Γαλλίας)

1947. Στο πηγάδι

1947. Στο πηγάδι

της υποδιοίκησης Δοϊράνης (Γιώργος Δήμπαλας)

1889. Αρτεσιανό φρέαρ

1889. Αρτεσιανό φρέαρ

στις όχθες του Γαλλικού ποταμού (Βασίλης Μαυρομάτης)

Κήπος με πηγάδι

Κήπος με πηγάδι

στη Χίο στα τέλη του 18ου αι. (Choisseul Gouffier)

1808. Κορώνη Μεσσηνίας

1808. Κορώνη Μεσσηνίας

Τούρκικοι κήποι και πηγάδι (Antoine Castellan)

Κρήτη 1823

Κρήτη 1823

Γυναίκες σε πηγάδι στο χωριό Μελιδόνι

Λάρισα 1819

Λάρισα 1819

Γεράνι σε αγροτόσπιτο (Ε. Dodwell “Vies in Greece”)

Γυναίκες σε πηγάδι

Γυναίκες σε πηγάδι

(Ουμβέρτος Αργυρός)

Μαγγανοπήγαδο με βόδια

Μαγγανοπήγαδο με βόδια

(Συμεών Σαββίδης)

Γεράνι στη Ρόδο

Γεράνι στη Ρόδο

(ΛΑΟΓΡΑΦΙΑ 1938)

Πηγάδι στο παλιό Κιλκίς

Πηγάδι στο παλιό Κιλκίς

(Σκίτσο του N. Gugushev)

Κιλκίς τέλη του 19ου αι.

Κιλκίς τέλη του 19ου αι.

Πηγάδι στο κέντρο της παλιάς πόλης (Σκίτσο του N. Gugushev)

1913. Πηγάδι στην Παραμυθιά

1913. Πηγάδι στην Παραμυθιά

(Boissonnas – Εικόνες της Ελλάδας)

1916. Πέρινθος

1916. Πέρινθος

Πηγάδι με ντουζιέρες για τον συμμαχικό στρατό (Υπουργείο Πολιτισμού της Γαλλίας)

1917. Πηγάδι στη Θεσσαλία

1917. Πηγάδι στη Θεσσαλία

(Υπουργείο Πολιτισμού της Γαλλίας)

1919. Αμοργός

1919. Αμοργός

(Daniel Baud-Bovy & Fred. Boissonass)

1919. Μύκονος

1919. Μύκονος

Τρία πηγάδια στη Χώρα της Μυκόνου (Daniel Baud-Bovy & Fred. Boissonass)

1922. Γεώτρηση

1922. Γεώτρηση

για πόσιμο νερό σε προσφυγικό συνοικισμό

Κιλκίς δεκαετία 1930

Κιλκίς δεκαετία 1930

Πηγάδι στην οδό Σπάρτης (Αντώνης Γεωργιάδης)

Αθήνα 1938

Αθήνα 1938

Άντληση νερού από πηγάδι (ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ 24-3-2002)

Ρόδος 1941

Ρόδος 1941

(THE NATIONAL GEOGRAPHIC MAGAZINE)

Κρήτη 1969. Μαγγανοπήγαδο

Κρήτη 1969. Μαγγανοπήγαδο

Πηγάδι στο Σεβαστό

Πηγάδι στο Σεβαστό

(Νίκος Αφεντουλίδης)

Πηγάδι στο Δροσάτο

Πηγάδι στο Δροσάτο

(Κώστας Τερζενίδης)

2019. Νέα Δήμητρα

2019. Νέα Δήμητρα

Πηγάδι σε αυλή σπιτιού

2010. Κιλκίς

2010. Κιλκίς

Εγκαταλειμμένο πηγάδι

2019. Βάθη

2019. Βάθη

Πηγάδι σε κοινόχρηστο χώρο

2019. Κιλκίς - Άγιος Γεώργιος

2019. Κιλκίς - Άγιος Γεώργιος

2019. Αργυρούπολη

2019. Αργυρούπολη

Πηγάδι σε πλατεία

2010. Κιλκίς

2010. Κιλκίς

Πηγάδι στην αυλή του Λύσανδρου Φάσσου

bottom of page