Θανάσης Βαφειάδης
Αγρ. & Τοπογράφος Μηχανικός
Παναγιώτης Κεμεντσετσίδης
Αγρ. & Τοπογράφος Μηχανικός
K4Station

ΛΟΥΤΡΑ
Τα λουτρά αποτελούσαν πάντα έναν σημαντικό κοινωνικό χώρο που συνδεόταν με την ομαδική αναψυχή, την υγεία και την καλή φυσική και ψυχική διάθεση. Στο Βυζάντιο τα λουτρά ονομάζονταν βαλανεία ή λούσματα και οι βυζαντινοί τα επισκέπτονταν συχνά ακόμη και τις νυχτερινές ώρες, αφού η λειτουργία τους επιτρεπόταν και μετά τη δύση του ηλίου. Τα βυζαντινά λουτρά ήταν δημόσια, ιδιωτικά ή μοναστηριακά και είχαν μνημειακό χαρακτήρα. Τα δημόσια λουτρά κτίζονταν σε κεντρικά σημεία των πόλεων και η ανέγερση τους υπόκεινταν σε αυστηρούς πολεοδομικούς και κτηριοδομικούς κανονισμούς. Οι κανονισμοί αυτοί είχαν θεσπιστεί ώστε οι περίοικοι να προστατεύονται από τις πνιγηρές αναθυμιάσεις του καπνού οι οποίες παράγονταν από τη συνεχή καύση των ξύλων ή των ξυλανθράκων που θέρμαιναν τον χάλκινο λέβητα του λουτρού. Η λειτουργία του λουτρού εκτός από την συνεχή παρουσία του λουτράρη απαιτούσε την ύπαρξη πολυάριθμου βοηθητικού προσωπικού.
Η οθωμανική κοινωνία κληρονόμησε την πλούσια παράδοση των βυζαντινών λουτρών και τις συνήθειες σε αυτά προσαρμόζοντας τις στις επιταγές της θρησκείας της. Οι Τούρκοι μετά την άλωση της Πόλης χρησιμοποίησαν αρχικά τα βυζαντινά λουτρά και αργότερα άρχισαν να κτίζουν νέους λουτρώνες κατά τα βυζαντινά πρότυπα και με βυζαντινούς αρχιτέκτονες. Τα κτήρια αυτά ονομάζονταν χαμάμ και ήταν πραγματικά κομψοτεχνήματα τόσο ως προς την εξωτερική τους εμφάνιση όσο και ως προς την εσωτερική τους διακόσμηση, που περιελάμβανε περίτεχνα ανάγλυφα μοτίβα από γυψοκονιάματα και πλούσιο ζωγραφικό διάκοσμο
![]() Ρωμαϊκές θέρμεςαποτελούσαν αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητας στην αρχαία Ρώμη | ![]() Χαμάμ γυναικών(Antoine Laurent Kastellan 1812) | ![]() Πίνακας του C. Rogerμε γυναίκες που βγαίνουν από το θερμό χώρο του λουτρού |
---|---|---|
![]() Είσοδος λουτρού(Συμεών Σαββίδης) | ![]() Χαμάμ στην Πόλη(ΠΑΝΔΩΡΑ 1851) | ![]() Χαμάμ(Ηλίας Πετρόπουλος, Καπανταήδες και μαχαιροβγάλτες) |
![]() Λουτρά ο παράδεισοςΤο πρόπυλο πριν την πυρκαγιά του 1917 | ![]() Λουτρά ο παράδεισοςΤο αρχικό πρόπυλο. Καταστράφηκε στην πυρκαγιά του 1890 | ![]() Λουτρό ΚιλκίςΤρούλος της αίθουσας του ψυχρού |
![]() Λουτρό ΚιλκίςΛοφίο στην αίθουσα του ψυχρού | ![]() Λουτρό ΠολυκάστρουΔιατηρητέο μνημείο από το 1981 | ![]() Λουτρά «Παράδεισος»Η θερμή αίθουσα των ανδρών |
![]() 1034. Η δολοφονίατου Ρωμανού Α΄Αργυρού στο λουτρό του παλατιού (Χρονικό Ιω. Σκυλίτση, 12ος αι.) | ![]() 1836. Λούσιμοσε χαμάμ στην Πόλη (Ελένη Κανετάκη, Οθωμανικά λουτρά στον Ελλαδικό χώρο) | ![]() Λουτρά Αιδηψού(Διαφήμιση του 1910) |
---|---|---|
![]() Αρχαιολογικός χώρος ΔίουΔάπεδο υποκαύστων από τις θέρμες που χτίσθηκαν το 200 μΧ | ![]() Αρχαιολογικός χώρος ΦιλίππωνΛουτρά του 3ου αι. μ.Χ | ![]() Το βυζαντινό λουτρότης Θεσσαλονίκης. Τέλος 13ου αρχές 14ου αι. |
![]() ο λουτρό των αέρηδωνΧρονολογείται στην πρώτη περίοδο της Τουρκοκρατίας (1430-1669). Λειτουργούσε μέχρι το 1965 | ![]() ΔιδυμότειχοΛουτρό του Ορούτς πασά γνωστό και ως «τα λουτρά των ψιθύρων» ή «τα λουτρά του έρωτα» | ![]() 1904. Λουτρό στο Σουφλί(Ζήσης Φυλλαρίδης, «Μνήμες Σουφλίου») |
![]() 1916. ΘεσσαλονίκηΆγγλοι στρατιώτες μπροστά στα λουτρά «Ο παράδεισος» (Υπουργείο Πολιτισμού της Γαλλίας) | ![]() 1913. ΘεσσαλονίκηΛουτρά «Ο παράδεισος» (Θεσσαλονίκη 1913-1918) | ![]() Θεσσαλονίκη – το λουτρό της ΑγοράςΧτίστηκε στα τελευταία χρόνια του 15ου αι. (Κοσμική αρχιτεκτονική στα Βαλκάνια, 1300-1500, και η διατήρησή της) |
![]() Θεσσαλονίκη – λουτρά «Παράδεισος»Το Bey Hamam είναι το πρώτο λουτρό που κτίστηκε στη Θεσσαλονίκη μετά την τουρκική κατάκτηση | ![]() Λουτρό ΚιλκίςΟ κεντρικός τρούλος που μόλις διακρίνεται από την οδό Θεσσαλονίκης | ![]() Λουτρό ΠολυκάστρουΑξιόλογο δείγμα αρχιτεκτονικής της πρώιμης τουρκοκρατίας |
![]() 1916. ΚιλκίςΤο οθωμανικό λουτρό του Σεΐχ Σαΐτ Εφέντη που κατασκευάσθηκε το 1906 (Υπουργείο Πολιτισμού της Γαλλίας) | ![]() 1917. ΚιλκίςΤο οθωμανικό λουτρό μόλις διακρίνεται πίσω από ένα τεράστιο πλατάνι (Φωτογραφία του Fred Boissonnas) | ![]() 1916. ΠολύκαστροΤο οθωμανικό λουτρό του 15ου αι. (Υπουργείο Πολιτισμού της Γαλλίας) |
![]() Λουτρά ΙκαρίαςΗ Ικαρία είναι φημισμένη για τις ραδιούχες ιαματικές πηγές της | ![]() Ρόδος – Λουτρά ΚαλλιθέαςΤο 1927 ξεκίνησαν οι κατασκευές των εγκαταστάσεων πάνω σε σχέδια του Ιταλού αρχιτέκτονα Pietro Lombardi οι οποίες τελείωσαν το 1929 – 1930 | ![]() ΡόδοςΛουτρά Καλλιθέας |