top of page

ΛΟΥΤΡΑ

     Τα λουτρά αποτελούσαν πάντα έναν σημαντικό κοινωνικό χώρο που συνδεόταν με την ομαδική αναψυχή, την υγεία και την καλή φυσική και ψυχική διάθεση. Στο Βυζάντιο τα λουτρά ονομάζονταν βαλανεία ή λούσματα και οι βυζαντινοί τα επισκέπτονταν συχνά ακόμη και τις νυχτερινές ώρες, αφού η λειτουργία τους επιτρεπόταν και μετά τη δύση του ηλίου. Τα βυζαντινά λουτρά ήταν δημόσια, ιδιωτικά ή μοναστηριακά και είχαν μνημειακό χαρακτήρα. Τα δημόσια λουτρά κτίζονταν σε κεντρικά σημεία των πόλεων και η ανέγερση τους υπόκεινταν σε αυστηρούς πολεοδομικούς και κτηριοδομικούς κανονισμούς. Οι κανονισμοί αυτοί είχαν θεσπιστεί ώστε οι περίοικοι να προστατεύονται από τις πνιγηρές αναθυμιάσεις του καπνού οι οποίες παράγονταν από τη συνεχή καύση των ξύλων ή των ξυλανθράκων που θέρμαιναν τον χάλκινο λέβητα του λουτρού. Η λειτουργία του λουτρού εκτός από την συνεχή παρουσία του λουτράρη απαιτούσε την ύπαρξη πολυάριθμου βοηθητικού προσωπικού.

     Η οθωμανική κοινωνία κληρονόμησε την πλούσια παράδοση των βυζαντινών λουτρών και τις συνήθειες σε αυτά προσαρμόζοντας τις στις επιταγές της θρησκείας της. Οι Τούρκοι μετά την άλωση της Πόλης χρησιμοποίησαν αρχικά τα βυζαντινά λουτρά και αργότερα άρχισαν να κτίζουν νέους λουτρώνες κατά τα βυζαντινά πρότυπα και με βυζαντινούς αρχιτέκτονες. Τα κτήρια αυτά ονομάζονταν χαμάμ και ήταν πραγματικά κομψοτεχνήματα τόσο ως προς την εξωτερική τους εμφάνιση όσο και ως προς την εσωτερική τους διακόσμηση, που περιελάμβανε περίτεχνα ανάγλυφα μοτίβα από γυψοκονιάματα και πλούσιο ζωγραφικό διάκοσμο

Ρωμαϊκές θέρμες

Ρωμαϊκές θέρμες

αποτελούσαν αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητας στην αρχαία Ρώμη

Χαμάμ γυναικών

Χαμάμ γυναικών

(Antoine Laurent Kastellan 1812)

Πίνακας του C. Roger

Πίνακας του C. Roger

με γυναίκες που βγαίνουν από το θερμό χώρο του λουτρού

Είσοδος λουτρού

Είσοδος λουτρού

(Συμεών Σαββίδης)

Χαμάμ στην Πόλη

Χαμάμ στην Πόλη

(ΠΑΝΔΩΡΑ 1851)

Χαμάμ

Χαμάμ

(Ηλίας Πετρόπουλος, Καπανταήδες και μαχαιροβγάλτες)

Λουτρά ο παράδεισος

Λουτρά ο παράδεισος

Το πρόπυλο πριν την πυρκαγιά του 1917

Λουτρά ο παράδεισος

Λουτρά ο παράδεισος

Το αρχικό πρόπυλο. Καταστράφηκε στην πυρκαγιά του 1890

Λουτρό Κιλκίς

Λουτρό Κιλκίς

Τρούλος της αίθουσας του ψυχρού

Λουτρό Κιλκίς

Λουτρό Κιλκίς

Λοφίο στην αίθουσα του ψυχρού

Λουτρό Πολυκάστρου

Λουτρό Πολυκάστρου

Διατηρητέο μνημείο από το 1981

Λουτρά «Παράδεισος»

Λουτρά «Παράδεισος»

Η θερμή αίθουσα των ανδρών

1034. Η δολοφονία

1034. Η δολοφονία

του Ρωμανού Α΄Αργυρού στο λουτρό του παλατιού (Χρονικό Ιω. Σκυλίτση, 12ος αι.)

1836. Λούσιμο

1836. Λούσιμο

σε χαμάμ στην Πόλη (Ελένη Κανετάκη, Οθωμανικά λουτρά στον Ελλαδικό χώρο)

Λουτρά Αιδηψού

Λουτρά Αιδηψού

(Διαφήμιση του 1910)

Αρχαιολογικός χώρος Δίου

Αρχαιολογικός χώρος Δίου

Δάπεδο υποκαύστων από τις θέρμες που χτίσθηκαν το 200 μΧ

Αρχαιολογικός χώρος Φιλίππων

Αρχαιολογικός χώρος Φιλίππων

Λουτρά του 3ου αι. μ.Χ

Το βυζαντινό λουτρό

Το βυζαντινό λουτρό

της Θεσσαλονίκης. Τέλος 13ου αρχές 14ου αι.

ο λουτρό των αέρηδων

ο λουτρό των αέρηδων

Χρονολογείται στην πρώτη περίοδο της Τουρκοκρατίας (1430-1669). Λειτουργούσε μέχρι το 1965

Διδυμότειχο

Διδυμότειχο

Λουτρό του Ορούτς πασά γνωστό και ως «τα λουτρά των ψιθύρων» ή «τα λουτρά του έρωτα»

1904. Λουτρό στο Σουφλί

1904. Λουτρό στο Σουφλί

(Ζήσης Φυλλαρίδης, «Μνήμες Σουφλίου»)

1916. Θεσσαλονίκη

1916. Θεσσαλονίκη

Άγγλοι στρατιώτες μπροστά στα λουτρά «Ο παράδεισος» (Υπουργείο Πολιτισμού της Γαλλίας)

1913. Θεσσαλονίκη

1913. Θεσσαλονίκη

Λουτρά «Ο παράδεισος» (Θεσσαλονίκη 1913-1918)

Θεσσαλονίκη – το λουτρό της Αγοράς

Θεσσαλονίκη – το λουτρό της Αγοράς

Χτίστηκε στα τελευταία χρόνια του 15ου αι. (Κοσμική αρχιτεκτονική στα Βαλκάνια, 1300-1500, και η διατήρησή της)

Θεσσαλονίκη – λουτρά «Παράδεισος»

Θεσσαλονίκη – λουτρά «Παράδεισος»

Το Bey Hamam είναι το πρώτο λουτρό που κτίστηκε στη Θεσσαλονίκη μετά την τουρκική κατάκτηση

Λουτρό Κιλκίς

Λουτρό Κιλκίς

Ο κεντρικός τρούλος που μόλις διακρίνεται από την οδό Θεσσαλονίκης

Λουτρό Πολυκάστρου

Λουτρό Πολυκάστρου

Αξιόλογο δείγμα αρχιτεκτονικής της πρώιμης τουρκοκρατίας

1916. Κιλκίς

1916. Κιλκίς

Το οθωμανικό λουτρό του Σεΐχ Σαΐτ Εφέντη που κατασκευάσθηκε το 1906 (Υπουργείο Πολιτισμού της Γαλλίας)

1917. Κιλκίς

1917. Κιλκίς

Το οθωμανικό λουτρό μόλις διακρίνεται πίσω από ένα τεράστιο πλατάνι (Φωτογραφία του Fred Boissonnas)

1916. Πολύκαστρο

1916. Πολύκαστρο

Το οθωμανικό λουτρό του 15ου αι. (Υπουργείο Πολιτισμού της Γαλλίας)

Λουτρά Ικαρίας

Λουτρά Ικαρίας

Η Ικαρία είναι φημισμένη για τις ραδιούχες ιαματικές πηγές της

Ρόδος – Λουτρά Καλλιθέας

Ρόδος – Λουτρά Καλλιθέας

Το 1927 ξεκίνησαν οι κατασκευές των εγκαταστάσεων πάνω σε σχέδια του Ιταλού αρχιτέκτονα Pietro Lombardi οι οποίες τελείωσαν το 1929 – 1930

Ρόδος

Ρόδος

Λουτρά Καλλιθέας

bottom of page