Όταν η μέρα φεύγει έρχεται ο Τζόνι Γουώκερ, λέει η γνωστή διαφήμιση. Όταν οι μηχανικοί φεύγουν έχει ήδη έρθει η οικονομική κρίση, που σε κάνει να παραμιλάς και να τρεκλίζεις σαν να έχεις κατεβάσει μια ολόκληρη φιάλη Τζόνι Γουώκερ, λέει η ζωή. Και επειδή δυο δρόμους έχει η ζωή, έναν προς τη Δύση κι έναν προς την Ανατολή, ο δρόμος της Ανατολής ιστορικά αποδείχθηκε όχι η ασφαλέστερη αλλά η οικονομικά πιο προσοδοφόρα επιλογή για τους Έλληνες μηχανικούς.

   Το φαινόμενο της φυγής των μηχανικών, κυρίως προς τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και τη Μέση Ανατολή, δεν είναι καινούργιο. Από τις αρχές της δεκαετίας του 1960 δεκάδες Έλληνες μηχανικοί αναζήτησαν διέξοδο στις χώρες του αραβικού κόλπου και της Βόρειας Αφρικής, όπου δραστηριοποιούνταν με επιτυχία μια σειρά ελληνικών τεχνικών εταιρειών, όπως η ΕΔΟΚ ΕΤΕΡ, η ΟΔΩΝ και ΟΔΟΣΤΡΩΜΑΤΩΝ, η ΣΚΑΠΑΝΕΥΣ, η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΤΕΧΝΙΚΗ κα. Οι εταιρείες αυτές μελέτησαν και κατασκεύασαν πλήθος έργων συναγωνιζόμενες με επιτυχία ξένους κατασκευαστικούς κολοσσούς, όπως γραφόταν χαρακτηριστικά στα «Τεχνικά Χρονικά» τον Ιούνιο του 1960, με αφορμή την ανάληψη των λιμενικών έργων της Βεγγάζης από δυο ελληνικές εταιρίες: «Η ανάληψις υπό ελληνικών εταιρειών εις την αλλοδαπήν, έργου τόσον σημαντικού και δη εν συναγωνισμώ με Τεχνικάς Εταιρείας διεθνούς κύρους ικανοποιεί ιδιαιτέρως το Τεχνικόν Επιμελητήριον, διότι αντανακλά εις ολόκληρον τον τεχνικόν κόσμον της Χώρας, ουδόλως όμως τούτο αποτελεί έκπληξιν δι’ αυτό, δεδομένου ότι τελεί εν πλήρει γνώσει των ικανοτήτων των Ελλήνων Τεχνικών, οίτινες κατ’ ουδέν υστερούν των ξένων συναδέλφων των».

  Σε τίποτε δεν υστερούσε από τους συναδέλφους του και ο αρχιτέκτονας Στέλιος Διαμαντής (Αλέκος Αλεξανδράκης), πρωταγωνιστής στην ταινία «Στον ίλιγγο της ζωής», αλλά η ζωή του τα ‘φερε έτσι που τον ξενιτεμό στην μαγεμένη Ανατολή δεν τον γλύτωσε και όχι μόνο δε βρήκε αραπίνες μαύρες ερωτιάρες αλλά μόνο μαύρα σκοτάδια. Αλλά ας δούμε την ιστορία του από την αρχή. Ο Αλέκος τελείωσε με άριστα το Πολυτεχνείο και οι καθηγητές του πρότειναν να συνεχίσει τις σπουδές στο εξωτερικό, γιατί διέβλεπαν σε αυτόν ένα λαμπρό μέλλον. Ο Στέλιος, όμως, βρισκόταν σε οικτρή οικονομική κατάσταση, καθώς είχε επωμισθεί το βάρος των χρεών του πατέρα του και την υποχρέωση αποκατάστασης των αδελφών του. Τις δυο είχε καταφέρει να τις παντρέψει αλλά τους έμεναν άλλες τρεις, που θεωρούσαν ότι ο αδελφός τους είχε ηθική υποχρέωση πρώτα να τις προικίσει για να παντρευτούν και μετά να ασχοληθεί με την προσωπική του ζωή. Αποδεχόμενος το ρόλο του προστάτη της οικογένειας δούλευε συνεχώς ως υπάλληλος σε τεχνικό γραφείο και παρέπεμπε στις καλένδες το γάμο με την κοπέλα με την οποία συνδεόταν για καιρό, την Άννα (Καίτη Παπανίκα). Στους ρομαντικούς περιπάτους που έκανε μαζί της υποσχόταν ότι μόλις παντρέψει την αδελφή του Ελένη θα γίνει και ο δικός τους γάμος και ότι θα κάνουν μια ντουζίνα παιδιά, από τα οποία το πρώτο τους αγόρι επιθυμούσε να κάνει τη δική του δουλειά, να γίνει δηλ. αρχιτέκτονας. Όλες του τις ελπίδες ο Στέλιος τις στήριζε σε μια μελέτη που δούλευε στο σπίτι του όταν γύριζε από τη δουλειά και αυτό ήταν το μεγάλο του μυστικό, που θα της το αποκάλυπτε όταν ερχόταν η κατάλληλη ώρα.

Όταν παρουσιάστηκε η ευκαιρία με έναν αρχιτεκτονικό διαγωνισμό ο Στέλιος απευθύνθηκε στον Τίμο Γεωργίου (Λυκούργος Καλέργης), ο οποίος διεύθυνε μια μεγάλη τεχνική εταιρεία. Ο Γεωργίου, παρόλο που ο συνεργάτης του τού επισήμανε πως τα σχέδια του Στέλιου παρουσιάζουν κάποιο ενδιαφέρον, αγνόησε τα σχέδια του νέου αρχιτέκτονα, θεωρώντας πως ένας νεαρός μηχανικός δε θα μπορούσε ποτέ να ανταγωνισθεί πεπειραμένους αρχιτέκτονες. Και επειδή ενός κακού μύρια έπονται μετά την απόρριψη των σχεδίων του ήρθε και η δεύτερη κατραπακιά καθώς ο αρραβωνιαστικός της αδελφής του, δικηγόρος το επάγγελμα, αποφάσισε αίφνης να ανοίξει δικό του δικηγορικό γραφείο και γι’ αυτό απαιτούνταν πολλά χρήματα, που αν δεν τα ενθυλάκωνε θα ανέβαλε επ’ αόριστον το γάμο με την Ελένη. Είδε και απόειδε ο ταλαίπωρος μηχανικός πήγε και δανείσθηκε, υπογράφοντας γραμμάτια, για να σωθεί ο γάμος της αδελφής του αλλά ματαίωσε τον δικό του γάμο, διότι οι γάμοι είναι σαν τα καρπούζια και δεν μπορείς να κρατήσεις ταυτοχρόνως δυο σε μια μασχάλη. Η νέα αναβολή του γάμου και οι προτροπές του αδελφού της έκαναν την Καίτη να ζητήσει από το Στέλιο να διακόψουν τη σχέση τους, αφού μάλιστα είχε εμφανιστεί ενδιαφερόμενος γαμπρός, ένας πλούσιος καπετάνιος.

   Οι ελπίδες του Στέλιου αναζωπυρώθηκαν όταν τον ηράσθη σφόδρα η μοναχοκόρη του Γεωργίου, ένα κακομαθημένο πλουσιοκόριτσο, που προσφέρθηκε να τον βοηθήσει, ώστε να κερδίσει το ενδιαφέρον του. «Ξέρω τι θέλω και το παν στη ζωή είναι να ξέρεις τι θέλεις», του είπε με στόμφο η νεαρά χωρίς να προξενήσει καμιά εντύπωση στο γοητευτικό μηχανικό, ο οποίος σκέφθηκε να της ρίξει χυλόπιτα πρώτον γιατί αυτά που έλεγε ήταν πομφόλυγες και δεύτερον γιατί δεν ήτο ιδιαιτέρως ευειδής ή κατά το κοινώς λεγόμενον κατατασσόταν στην κατηγορία του «μπάζου». Όταν όμως του είπε ότι γνώριζε για το διαγωνισμό, τα μάτια του μηχανικού, που στη συνέχεια της ταινίας θα καλύπτονταν από χειρουργικούς επιδέσμους, γούρλωσαν και δέχτηκε να γίνουν φίλοι με την ίδια ευκολία που κάποιοι σήμερα γίνονται φίλοι στο facebook. Στη συνέχεια, χωρίς φυσικά να το ξέρει ο Στέλιος η ερωτοχτυπημένη κόρη ζήτησε από τον πατέρα της να ξαναδεί τα σχέδια που είχε απορρίψει και εκείνος, που δεν της χάλαγε ποτέ χατίρι, προσποιήθηκε ότι είδε ξανά τα σχέδια και του άρεσαν. Αλλά όλα τα θαύματα κρατάνε τρεις μέρες και έτσι πολύ σύντομα ο Στέλιος, εντελώς τυχαία όπως γίνεται στις ελληνικές ταινίες, ανακάλυψε την πικρή αλήθεια και αποφάσισε να πάρει τον ομματιών του και να πάει στο Κουβέιτ με πρώτο μισθό 1.600 δολάρια. «Σύντομα θα γυρίσεις με μια μικρή περιουσία» του υποσχέθηκαν πριν αναχωρήσει αντί όμως να γυρίσει με μια μικρή περιουσία γύρισε τυφλός, διότι εργαζόμενος σε εμπόλεμη ζώνη το τζιπ με το οποίο πήγαινε στο εργοτάξιο πάτησε μια νάρκη και έχασε το φως του.

   Η συνέχεια είναι η αναμενόμενη: Ο Στέλιος επέστρεψε στην Ελλάδα, πάντρεψε την άκαρδη αδερφή του με την αποζημίωση που πήρε, έκανε 5-6 εγχειρήσεις εκ των οποίων η τελευταία ήταν πετυχημένη και τα ξαναβρήκε με την Άννα, η οποία το είχε σκάσει από το γάμο της την τελευταία στιγμή σαν την Τζούλια Ρόμπερτς. Το κλου της ιστορίας ήταν ότι ο Τίμος Γεωργίου ξαναβλέποντας τα σχέδια του Στέλιου ανακάλυψε ότι ήταν εντελώς πρωτοποριακά, αφού με την εφαρμογή τους γινόταν εξοικονόμηση ενέργειας 20% στα κτήρια και έτσι πρότεινε συνεργασία και γενναιόδωρη αμοιβή για να του επιτρέψει να κάνει χρήση των σχεδίων του. Τώρα γιατί τα σχέδια αυτά απέκτησαν αξία μετά την παρέλευση τόσου χρόνου είναι κάτι που γνωρίζει μόνο ο σεναριογράφος της ταινίας. Ίσως οι μελέτες να είναι σαν το κρασί: Όσο παλιώνουν τόσο καλύτερες γίνονται.